बाली विविधीकरण

बालि विविधिकरण भन्नाले कुनै नयाँ बालि अथवा नयाँ बालि प्रणाली  एउटा विशेष खेतमा थप्नु हो  जसले  गर्दा लगाइएको बालीको मान बढ्न जान्छ भने बजारीकरण को सम्भाव्यता पनि बढ्छ।यसको उदेश्य भनेको दिइएको  क्षेत्रमा बिभिन्न बालीहरुको उत्पादनमा बिबिध छनोट दिनु हो ताकी विभिन्न बालीहरुमा  उत्पादन सम्बन्धित गतिविधिहरु विस्तार र जोखिम कम होस् ।सामान्यता परम्परागत रुपमा लगाइने कम फाइदाजनक बालीहरु भन्दा बढी फैदाजनक बाली लागाउनमा यसले जोड दिन्छ।प्रायः कम परिमाण उच्च मूल्यका बालीहरू जस्तै मसाले बालीले पनि विविधतामा सहायता गर्दछ। बर्षाको पानीमा निर्भर भू-भागमा खडेरी वा कम बर्षाले निम्त्याउने बाली विफलताको जोखिम न्यूनीकरण गर्न बाली विविधिकरण अपनौनुका  साथै धेरै परिमाणमा बाली लगाईन्छ । स्पष्ट माटोको समस्या देखिने भागमा खेति बाली प्रतिस्थापन तथा परिवर्तन गर्न सकिन्छ । उदाहरणको लागि उच्च पानि  तालिका भएका भागमा तेलहन , दलहन बाली , कापसलाई धन खेतीले प्रतिस्थापन गर्न सकिन्छ ;मध्यम र गहिरो कालो मिट्टी भएका भागमा सोर्घमको साटो भटमास, इत्यादी... 

बाली बिबिधिकरणको उदेश्य भनेको बालीको बिभाग(पोर्टफोलियो)बढाउनु हो ताकी किसानहरुले आयआर्जनको लागि एकल बालीमा निर्भर हुन नपरोस ।कृषि उत्पादनको विविधताले प्राकृतिक जैव विविधता बढाउन सक्छ, कृषि पारिस्थितिक प्रणालीलाई मजबुत बनाउँछ , कुल बाली विफलताको जोखिम न्यूनीकरण गर्नुका साथै उत्पदकहरुलाई बाली उत्पादनबाट आय वृद्धिको वैकल्पिक माध्यम प्रदान गर्छ ।